akademik Julijan Tamaš – član Predsedništva

  • Inostrani/redovni član Nacionalne akademije nauka i umetnosti Ukrajine u Kijevu od 1997. i redovni član VANU od 2004.
  • Rođen 04.08.1950. u Vrbasu. Diplomirao jugoslovensku književnost 1974. na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, magistrirao slovenske književnosti sa komparativistikom kod A. Flakera 1976, a doktorirao književne nauke, teorijski osnovi istorije književnosti, kod Svete Petrovića 1982. na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu.
  • Redovni profesor na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu za predmete Rusinska književnost i Ukrajinska književnost sa opštom književnošću od maja 1994. Na doktorskim studijama predaje Prirodu proučavanja književnosti za sve filološke struke.
  • Nakon penzionisanja 1. oktobra 2015. Angažovan za rad na master i doktorskim studijama na Univerzitetu u Novom Sadu
  • Počasni doktor Užgorodskog nacionalnog univerziteta (2009)
  • e-mail: tamasjulijan@gmail.com

Oblasti istraživanja:

Autorska poezija, roman, esej, rusinska, ukrajinska, srpska i sve slovenske književnosti, male književne tradicije u svetu, teorijski osnovi komparativistike i teorija književnosti. Ima oko 1000 objavljenih književnih i naučnih radova, od toga 55 samostalnih autorskih knjiga. Pojedinim ili semestralnim predavanjima i studijski boravio u Kijevu, Lavovu, Ternopolju, Užgorodu, Prešovu, Filadelfiji, Njujorku, Vašingtonu, Beogradu, Torontu, Urbana – Šampejnu, Bekeščabi, Zagrebu, Triru, Tartuu i Vroclavu. Istupio je na 32 međunarodna kongresa; bio gost američkog Kongresa (1993) i Verhovnej Radi Ukrajini (1989); član Počasnog predsedništva Prvog kongresa Ukrajinaca sveta (1991); odlukom Suda Ujedinjenih nacija (Toronto, maj 1994) politički disident sa pravom da bira zemlju u kojoj hoće da živi; nakon osam dana odrekao se statusa i vratio u Novi Sad.

Paralelno sa univerzitetskom delatnošću bio je višegodišnji stalni kniževni kritičar Letopisa Matice srpske i Dnevnika, urednik Zbornika za slavistiku Matice srpske, Polja i Švetlosci; glavni i odgovorni urednik izdavačke delatnosti NIRO “Ruske slovo” i Studia Ruthenica. Autor je čitanki za rusinsku gimnaziju, za sve razrede, u više navrata. Sastavljač antologija rusinske poezije na rusinskom, srpskom i mađarskom jeziku i antologija rusinskih pripovedaka na srpskom i slovačkom jeziku.

O njegovom delu objavljeno je oko 70 studija, prikaza i recenzija i oko 70 intervjua u vodećim domaćim i svetskim novinama i časopisima; zastupljen u dvadesetak antologija vojvođanske, jugoslovenske i ukrajinske poezije i eseja, od Stokholma, Amsterdama, Užgoroda, Moskve do Istambula, Saporoa, Tartua i Pekinga. Obavio niz pionirskih poslova, uveo rusinistiku u univerzitetsku slavistiku. Kao prvi doktor rusinistike u svetu, osnivač je Katedre za rusinski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu. Kao mentor ili potpisnik referata pomogao osnivanje pet rusinističkih i ukrajinističkih centara u srednjoj Evropi.

Odabrane publikacije:

  • Tamaš J.: Između književne teorije i interpretacije, rasprave, Ćirpanov, Novi Sad, 1977, 193pp.
  • Tamaš J.: Nad htori duma, eseji i zapisi, Ruske slovo, Novi Sad 1982, 96 pp.
  • Tamaš J.; Rusinska književnost, istorija i status, Matica srpska, Novi Sad 1984, 491pp.
  • Tamaš J.: Gavrijil Kosteljnik medzi doktrinu i prirodu, studija, Ruske slovo, Novi Sad 1986, 351 pp.
  • Tamaš J.: Darovi moje braće, izabrani eseji i kritike o srpskoj i hrvatskoj književnosti XX veka, Univerzitetska riječ, Nikšić 1990, 132 pp.
  • Tamaš J.: Konjec XX vika, bešedi i eseji o univerzalijoh, Parohija sv. Apostola i Pavla, Novi Sad 1995, 168 pp.
  • Tamaš J.: Istorija ruskej literaturi, Zavod za udžbenike, Beograd 1997, 751 pp.
  • Tamaš J.: Ukrajinska književnost između Istoka i Zapada, Matica srpska, Novi Sad 1995, 295 pp.
  • Tamaš J.: Njebo na koljenoh, pisnji, Ruske slovo 1972, 48 pp.
  • Tamaš J.: Balada panonskogo lađara, lirski špiv, Ruske slovo 1974, 96 pp.
  • Tamaš J.: Pesme o prahu (prev. J. Melvinger), Bagdala, Kruševac 1975, 24 pp.
  • Tamaš J.: Zvičajni dzenj – Običan dan (dvojezički, prev. J. Zivlak), Narodna biblioteka, Vrbas 1984, 50 pp.
  • Tamaš J.: Špitaljske švetlo, Ruske slovo, Novi Sad 1980, 48 pp.
  • Tamaš J.: O rosi (prev. B. Ivkov), Matica srpska, Novi Sad 1981, 65 pp.
  • Tamaš J.: Potjiha prirodi, Ruske slovo, Novi Sad 1984, 71 pp.
  • Tamaš J.: Pesak i doba (izabrane pesme prev. B. Ivkov, predgovor J. Pogačnik), Dnevnik, Novi Sad 1986, LXXVIII+216 pp.
  • Tamaš J.: Zlatna hmara, Ruske slovo, Novi Sad 1990, 104 pp.
  • Tamaš J.: Okupani u vičnosci, roman, Ruske slovo, Novi Sad 1989, 215 pp.
  • Tamaš J.: Okupani u vječnosti, roman (prev. G. Janjušević), Matica srpska, Novi Sad 1995, 258 pp.
  • Tamaš J.: Ruski Kerestur – ljitopis i istorija 1745 -1991, Ruski Kerestur 1992, 454 pp.
  • Tamaš J.: Izabrana dela 1-4, Prometej, Novi Sad 2002, 1600 pp.
  • Tamaš J.: O prirodi književnosti i prirodi proučavanja književnosti, pristupna beseda sa bibliografijom do 2005, VANU, Novi Sad 2006, 160 pp.
  • Tamaš J.: Veličina malih, poetika regionalnih i malih književnih tradicija, studija,VANU, Novi Sad, 2008. 290 pp.
  • Tamaš J.: Jevangelista Mihajlo Kovač, studija, Ruske slovo, Novi Sad, 300 pp.
  • Tamaš J.: Đura Papharhaji od ruralizma po populizem, studija, Ruske slovo, Novi Sad, 148 pp.
  • Tamaš J.: Dereglja z mrijoh, roman, Ruske slovo, Novi Sad 2010, 536 pp.
  • Tamaš J.: Splav od čežnji, roman (preveo N. Šanta), VANU, Novi Sad, 2010, 503 pp.
  • Tamaš J.: Deset ljubavnih zapovesti, roman o jadima starog Vertera Remeckog, Orfeus, Novi Sad 2013, 171pp
  • Tamaš J.: Ukrajinska literatura pomiž Shodom i Zahodom, Gražda, Užgorod, 2013, 264 pp
  • Tamash J. CENTURION, Izabrane pesme na rusinskom, ukrajinskom, srpskom I nemackom jeziku, Zavod za kulturu vojvodjanskih Rusina, Novi Sad 2014, 544 pp.
  • Tamaš J.: Reka Monomah, merač posmrtnog vremena, autobiografski roman, Orion Spirit, Sremska Kamenica, 2017, 285 pp.
  • Tamaš J.: Ispred smrtnog talasa, lirika, Prometej, Novi Sad 2017, 80 pp.
  • Tamaš J.: Skladanje identitetoh, izabrane studije i eseji iz rusinistike i ukrajinistike, Ruske slovo, Novi Sad 2017, 280 pp.

Druge važne informacije:

Šef Katedre za rusinski jezik i književnost (1981- 2015), Predsednik Saveza Rusina i Ukrajinaca Jugoslavije (1990-2000), Predsednik VANU od 2004-2008. i 2012. do danas.

Dobitnik najviših književnih nagrada i priznanja Rusina, Vojvodine, Srbije i Ukrajine; između ostalih dve Nagrade Gavrilo Kosteljnik za najbolju rusinsku knjigu (za eseje i roman 1980-1990), Povelje Petro Kuzmjak za fundamentalni doprinos obrazovanju Rusina povodom 250 godina doseljenja Rusina u Vojvodinu (2003), Nagrade Branko Radičević za esej (1972), Stražilovo (1977), Oktobarske (1983), Knjiga godine DKV (1984. prvi dobitnik novoustanovljene nagrade), Nagrada Laza Kostić na Međunarodnom salonu knjiga u Novom Sadu za projekat Izabranih dela (2002), Zlatna medalja za životno delo Zavoda za kulturu Vojvodine (2011. prvi dobitnik novoustanovljene nagrade), Povelje 55 osnivača nezavisne Ukrajine (1996), Orden Vlade Ukrajine za konsolidaciju svetskog ukrajinstva (2005), “Zlatne fortune”, priznanja Međunarodne akademije nauka i umetnosti 28 zemalja za doprinos svetskoj civilizaciji u području prirodnih i društvenih nauka Zajednice nezavisnih država sa Gregorijanskom medaljom “Čast, slava, trud” (2006), Povelje Lavovskog državnog univerziteta “Ivan Franko” za doprinos svetskoj ukrajinistici (2016).